Marszałek i Wojewoda, co za różnica?

Wojewoda jest namiestnikiem rządu, a Marszałek Województwa jest niejako gospodarzem. To bardzo uproszczone wytłumaczenie, ale postaram się to wyjaśnić  jaśniej.

Gminy, powiaty i województwa

W reformie terytorialnej w 1990 i 1998 roku Polska została podzielona na gminy, powiaty i województwa. Na czele gminy stoi Wójt/ Burmistrz/ Prezydent, ciałem uchwałodawczym jest Rada Gminy/ Rada Miasta. Gminy łączą się w powiaty, na których czele stoją Starostwie wybierani spośród Rady Powiatu. Powiaty tworzą województwo, któremu szefuje Marszałek, także wybierany spośród członków Sejmiku. Wszystkie te poziomy to samorząd.

Wójtowie/ burmistrzowie/ prezydenci oraz rady są wybierane w wyborach bezpośrednich.

Marszałek Województwa

Marszałkiem województwa wielkopolskiego jest Marek Woźniak, na tym stanowisku od 2005 roku.
Od 1998 był radnym, a od 2002 do 2005 także wicestarostą tego powiatu.

Marszałek jest członkiem zarządu województwa (organu wykonawczego województwa). Jest wybierany przez sejmik spośród składu sejmiku województwa lub spoza niego.

Zarząd województwa z marszałkiem na czele wykonuje zadania należące do samorządu województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Marszałek organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz.

Marszałek jest niejako gospodarzem województwa. Lista spraw, którymi zajmuje się jego urząd jest bardzo długa, od prowadzenie wszelakich rejestrów, wydawania uprawnień, po dystrybucję milionowych dotacji z Funduszy Europejskich.

W Wielkopolsce Zarząd Województwa składa się z 5 osób, od wielu lat Wicemarszałkiem jest Wojciech Jankowiak mieszkający w Skórzewie.

Najbliższe wybory do Sejmiku odbędą się 7 kwietnia wraz z innymi wyborami samorządowymi.

Sejmik Województwa Wielkopolskiego

W skład sejmiku województwa wielkopolskiego wchodzi 39 osób wybieranych są w wyborach bezpośrednich.

Decyzje podejmuje na sesjach w formie uchwał. Uchwały Sejmiku zapadają zwykłą większością głosów. Sejmik Województwa wybiera ze swojego grona Przewodniczącego Sejmiku, który organizuje pracę sejmiku i prowadzi obrady – sesje.

Do właściwości sejmiku województwa należy m.in.: stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim oraz zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Sejmik województwa uchwala też strategię rozwoju województwa i zagospodarowania przestrzennego.

Sejmik może też uchwalać, przepisy dotyczące podatków i opłat lokalnych. Do sejmiku województwa należy też podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa, podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów oraz w innych sprawach.

Wojewoda Wielkopolski

Wojewoda to funkcja polityczna. Zostaje nią zwykle osoba bliska obozowi rządzącemu aktualnie w Polsce. Od grudnia 2023 roku Wojewoda Wielkopolską jest Agata Sobczyk z Partii Trzecia Droga Szymona Hołowni.

Urząd Wojewódzki to przedstawicielstwo Rządu RP w regionie, powołuje go Prezes Rady Ministrów.
Wojewoda powinien pełnić funkcje nadzorcze nad samorządem, jako reprezentant rządu w terenie.

Obecnie jest to organ nadzoru nie tylko nad samorządem województwa, ale również dla gmin czy powiatów. Nadzór polega tu głównie na kontrolowaniu legalności działania.

Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:
- dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;
- zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
- dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz – w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach – koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
- dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
- wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;
- przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
- wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Marszałek a Wojewoda

Nie występuje żadna podległość jednego wobec drugiego. Kompetencje obu organów są kompletnie różne. Wojewoda to organ kontrolny wobec wszystkich szczebli samorządu.

Na podstawie: Gus.gov.pl, umww.pl, pkw.gov.pl, rzeczpospolitasamorzadna.pl