Sukces „Inicjatywy oddolnej”, czyli wreszcie mieszkańcy działają

„Inicjatywa oddolna” to jedna z najciekawszych rzeczy, jaka się w naszej gminie zadziała w ostatnich miesiącach. Rusza mieszkańców, którzy przez ostatnie lata mogli narzekać na poczucie braku sprawczości.

Pilotażowy projekt aktywizowania mieszkańców zaproponowany przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Dopiewie okazał się w moim odczuciu strzałem w dziesiątkę. Działam społecznie w naszej gminie od lat, obserwuję działania gminnych instytucji, sołtysów i urzędników. Zdecydowanie brakowało u nas inspirowanych odgórnie akcji, które dadzą impuls do tworzenia i pozwolą mieszkańcom rozwinąć skrzydła, poczuć moc integracji, działania razem i przede wszystkim sprawczości. Bo kiedy widzimy, że mamy na coś wpływ, a nasze starania przynoszą wymierne efekty, to chętniej się angażujemy, a otoczenie przestaje być dla nas obojętne.

To pierwszy raz kiedy mieszkańcy mogą dostać wsparcie i finansowanie na swoje pomysły i inicjatywy. Do tej pory musieli wykładać własne środki, bratać się z organizacjami pozarządowymi, klubami, prosić gminne instytucje lub sołtysów, którzy bardzo różnie podchodzili do tego. Sama osobiście także spotkałam się z niechęcią i odmową wsparcia. Nie dziwi mnie wcale, że w niektórych, nawet sporych miejscowościach naszej gminy ludzie nie działają. Wszak skoro nie widać perspektyw i podcinane są skrzydła, to po co ruszać choćby palcem. Motywacja siada. Zapaleńców, którzy działają mimo wszystko jest naprawdę niewielu. To mnie bardzo martwi, bo nasza gmina liczy już ponad 30 tys. oficjalnych mieszkańców. Mam nadzieję, że teraz się to zmieni!

Na czym to polega?

Z ramienia OPS temat prowadzą Anna Żygulska i Kuba Grypczyński. To oni jeżdżą z żółtym wózkiem po gminnych imprezach i pytają jak Wam się tu żyje. To oni zaprosili kilka miesięcy temu mieszkańców wszystkich sołectw na spotkania, gdzie omawiano potrzeby ich miejscowości i pomysły na rozwój, na integrację, na działania. To oni wspierają Wasze pomysły i pomagają doprowadzić je do realizacji.

Każde sołectwo w ramach programu miało do wykorzystania na „inicjatywę oddolną” 8 000 zł. Kwota może nie powala, ale przy mądrym zarządzaniu i pozyskaniu sponsorów, można zrobić za te pieniądze całkiem duży festyn, np. w ten z początku września w Palędziu. Ale można także tą kwotę wykorzystać na mniejsze inicjatywy, w zależności od tego jakie potrzeby mają mieszkańcy.

Realizacja wszystkich inicjatyw poprzedzona była spotkaniami w sołectwach, z których wyłoniły się grupy nieformalne aktywnych mieszkanek i mieszkańców gminy. Przy wielu inicjatywach zaangażowali się sołtysi i rady sołeckie. W poszczególne działania włączane były także gminne instytucje. Nieocenionym partnerem wielu wydarzeń były lokalne Ochotnicze Straże Pożarne i organizacje pozarządowe.

„W grupie siła”

Poprosiliśmy Panią Anię I Pana Kubę o podzielenie się wrażeniami z realizacji Projektu. Część inicjatyw już się zakończyła, odbyły się spotkania podsumowujące, część jeszcze przed nami.

- W ostatnim czasie coraz częstsze w całym kraju jest aktywizowanie społeczności poprzez inicjatywy oddolne. Takie inicjatywy bardzo pobudzają społeczności lokalne do działania i pokazują, kto w danej środowisku jest liderem. Celami projektu jest aktywizacja społeczności i dawanie jej poczucia sprawczości, czyli mówiąc kolokwialnie, żeby mieszkańcom chciało się chcieć. Jednym z celów projektu jest także wzbudzenie poczucia tożsamości i lokalnej dumy wśród mieszkańców, nowych jak tych starych.

Cele projektu wynikają w głównej mierze z tego co zaobserwowaliśmy w społecznościach i podczas rozmów z mieszkańcami.

Celami projektu jest aktywizacja społeczności i dawanie jej poczucia sprawczości, czyli mówiąc kolokwialnie, żeby mieszkańcom chciało się chcieć.

To był pilotażowy program, zakładamy, że w kolejnych latach będziemy go kontynuować. Póki co zbieramy doświadczenia i uczymy się. Po jego zakończeniu, po podsumowaniu zbierzemy informacje jak go poprawić i lepiej dopasować do specyfiki gminy, potrzeb i potencjału naszych społeczności.

To świetna metoda, żeby dotrzeć do mieszkańców, stosować także edukację formalną, nieformalną, czyli uczenie przez doświadczenie.

Każda społeczność w naszej gminie ma swoją specyfikę. Były takie sołectwa, gdzie trudno się było zdecydować na jeden pomysł do realizacji, tak duże było zaangażowanie. Ale były i takie, że mimo starań promocyjnych i informacyjnych przed pierwszym spotkaniem nie pojawili się chętni. Było jednak i tak, że mieszkańcy widząc, że się coś dzieje w wiosce obok, zgłaszali się do nas sami. Generalnie przyjęcie tego programu w społecznościach był bardzo dobre. Grupy nieformalne, jakie się zawiązały, składały się często z mieszkańców, którzy tu mieszkają od lat, ale także z tych nowych. Nierzadko ich członkami były sołtyski i sołtysi. Nawzajem dzielili się doświadczeniem i energią, uczyli się od siebie wzajemnie, czerpali ze swoich zasobów i kompetencji. To ogromna wartość dodana tych działań. Następuje efekt synergii. Gdyby każdy działał osobno nie udałoby się stworzyć pewnych rzeczy.

Zależy nam, aby kolejne inicjatywy, jak i inne działania odbywały się w jak najszerszym partnerstwie, nie ważne czy formalnym czy nieformalnym. Ważne jest dla nas aby pokazać, że w grupie jest siła. Im jest nas więcej, tym efekt naszych działań może być dużo lepszy.   

Bardzo nas cieszy, że projekt został dobrze przyjęty i jest spora różnorodność tematyczna projektów. Największą grupą projektów były te integrujące mieszkańców oraz historyczne. Widzimy jak ważne są to aspekty w życiu naszych społeczności. Widząc tą potrzebę chcemy zrobić kolejny krok i organizujemy w listopadzie szkolenie z „archiwum społecznego”, czyli takiego,  które jest tworzone oddolnie, w wyniku działalności społecznej, przez mieszkańców. 

Na podsumowania jeszcze przyjdzie czas, ale widzimy, że jest takie działania są potrzebne.

Więcej na temat merytorycznych kwestii związanych z inicjatywami oddolnymi realizowanymi w ramach Organizowania Społeczności Lokalnej można przeczytać na stronie internetowej

Jakie projekty realizują mieszkańcy?

1. Aktywne Mamy – projekt multisołecki - ćwiczenia z instruktorem skierowane dla mam z dziećmi do 1 roku życia. Ćwiczenia są okazją do spotkania, budowania więzi, ale również pełnią ważną rolę profilaktyczną. Inicjatywa realizowana była od 1 czerwca do 31 sierpnia 2023r. Utworzyła się grupa, która jest zaangażowana i chętna do dalszych działań. Inicjatywa mieszkanek z wielu sołectw.2. Quest Hanki – gra terenowa o historii i ciekawostkach z Konarzewa. Budująca lokalną tożsamość i wzmacniająca więź nowych mieszkańców z miejscowością. Grupa nieformalna składająca się z entuzjastek tego typu rozrywki, lokalnych regionalistek i regionalistów. Inicjatywa jest w końcowej fazie. Quest już istnieje i można z niego korzystać. Link

3. Teatro-teka – stworzenie spektaklu Kamishibai (japoński teatr ilustracji) o lokalnej historii i jej bohaterach. Podobnie jak Quest jego zadaniem jest wzmacnianie poczucia lokalnej tożsamości i kultywowanie historii, która jest najbliżej mieszkanek i mieszkańców Konarzewa. Grupa nieformalna składa się z lokalnych mieszkanek pragnących dzielić się lokalną historią w sposób atrakcyjny i nieoczywisty. Głównymi odbiorcami inicjatywy jest młodzież szkolna, ale jej główny rezultat będzie służył w całej Gminie. Inicjatywa w trakcie realizacji.

4. „Dąbrowa dawniej i dziś – dawne ulice” – wystawa porównująca fotografie z dawnej i współczesnej Dąbrowy, połączona z prelekcjami dla mieszkanek i mieszkańców. Inicjatywa w trakcie realizacji. Wystawa ma być stałym elementem Świetlicy Wiejskiej w Dąbrowie.

5. Poznajmy się Sąsiedzie! Gołuski 2023 – festyn sąsiedzki, połączony z animacjami dla dzieci, targiem talentów i konkursem na najlepsze ciasto. Ponadto w trakcie wydarzenia zbierane będą opinie mieszkanek i mieszkańców na temat wsi. Festyn odbędzie się 30 września.

6. Dni Dąbrówki – sąsiedzki festyn, połączony z animacjami i sąsiedzką integracją. Grupa nieformalna zakłada zaangażowanie różnych grup społecznych w to wydarzenie – seniorów, przedsiębiorców, dzieci. Inicjatywa zaangażowała różne podmioty z Dąbrówki. Festyn odbędzie się 30 września.

7. Chodźcie do nas! – eko-piknik zakładający integrację różnych części Dopiewca, w trakcie którego prowadzone będą warsztaty z budowy domków dla dzikich zapylaczy, połączone z ich osadzeniem. Impreza odbyła się 16 września.

8. Festyn integracyjny w Palędziu – festyn integracyjny angażujący różne środowiska, instytucje i organizacje pozarządowe w Palędziu. Grupa nieformalna z powodzeniem zaangażowała wielu aktorów, tworząc angażujące mieszkańców spotkanie. Festyn odbył się 9 września.

9. Spacer z przewodnikiem po Więckowicach – spacer z lokalną przewodniczką i regionalistką, skupiający się na historii Więckowic, ale mający przede wszystkim za zadanie integrację mieszkańców. Grupa nieformalna stworzyła wydarzenie, które daje potencjał na dalszą integrację społeczności wsi. Spacer odbył się 2 września.

10. Wspólna Akcja Sprzątania Lasów Zakrzewsko - Palędzkich z Bukowsko – Dopiewskim Klubem Piłki Ręcznej  – inicjatywa multisołecka, połączona z integracją zespołu i rodzin skupionych wokół niego. Akcja odbyła się 26 września.

BRAWO OPS DOPIEWO!