O wycinkach w naszym lesie

Zapraszamy do lektury drugiego artykułu z naszej leśnej serii. Dziś o wycinaniu drzew w lesie.

Nie każde wycięte drzewo szkodzi lasowi, wręcz odwrotnie czasem trzeba wyciąć drzewa, ale cały las rósł lepiej.

Plan Urządzenia Lasu

To dokument, który opracowuje każde nadleśnictwo w Polsce. Aktualnie obowiązuje dokument w perspektywie czasowej 2018 – 2027. W tym roku rozpoczną się prace nad przygotowaniem Planu na kolejne lata. Plan zakłada zawsze sposób wykorzystania lasu, np. jaki procent drzew przeznaczonych jest do wycinki. W aktualnie obowiązującym Planie, w ciągu zakładanej dekady ma zostać wyciętych i odnowionych (posadzonych nowych drzew) 43 ha lasów  - w rębni zupełnej oraz 241 ha w rębni złożonej (przebudowa struktury lasu). Na ten moment Nadleśnictwo Konstantynowo zrealizowało Plan wycinek założony w 2018 roku zaledwie w 42 procentach, co oznacza, że wycinanych jest dużo mnie drzew niż zakładano. Do końca Planu zostały 3 lata i nie zanosi się, że zostanie on wykonany. Wynika to ze świadomego ograniczenia wycinek.

Nasze Nadleśnictwo widzi zmianę jaka zachodzi w podejściu do lasów w naszym rejonie i chce ograniczyć zrębnie całkowite. Oznacza to, że całkowitych wycinek dużych połaci lasów u nas nie będzie. Musimy się liczyć jednak z tym, że będą prowadzone prace w lasach i część drzew, w zależności od kondycji i sytuacji w lesie, zostanie wyciętych.

Dla leśników jest dużo łatwiej po prostu wyciąć jeden zwarty obszar, niemniej ze względu na dobro społeczne i zmianę funkcji jaką pełni on w naszej społeczności, wycinki całkowite będą ograniczone do minimum.

Jak finansowane są lasy?

Nadleśnictwo to instytucja samofinansująca się, nie otrzymuje żadnych dotacji z budżetu państwa, ale podatki musi płacić. Samo musi zdobyć pieniądze na pokrycie kosztów działalności.

W 2022 roku Nadleśnictwo Konstantynowo zapłaciło łącznie ponad 5 mln zł różnych podatków, w tym podatek leśny, VAT, ale także co roku musi odprowadzać do budżetu Państwa daninę od przychodu ze sprzedaży drewna w wysokości 2%.

A skąd bierze przychody?
- ze sprzedaży drewna
- z pozostałej sprzedaży
- z dotacji celowych z Unii Europejskiej (np. na małą retencję, ochrona przyrody w rezerwatach itd.)
- z tytułu kar, czy darowizn
- przychody finansowe np. odsetki

Za 2023 rok przychody naszego nadleśnictwa wyniosły ponad 19 mln zł.

Choć wydaje się to bardzo dużo, to nie pokrywa to łącznych kosztów, jakie ponosi Nadleśnictwo Konstantynowo. Różnicę w wysokości około 6 mln zł pokryto z tzw. Funduszu Leśnego. Są nadleśnictwa bardziej dochodowe i takie, które zarabiają mniej. Właśnie takim nadleśnictwom służą pieniądze z Funduszu.

Dlaczego nasze Nadleśnictwo nie zarabia tyle co inne? Ponieważ nie prowadzi się tu zakrojonej na szeroką skalę wycinki drzew, która jest głównym źródłem dochodu.

Czy Nadleśnictwo sprzedaje drewno za granicę?

Nie. W 2023 roku zawarto 251 umów na zakup drewna, wszystkie z kontrahentami krajowymi.
Drewno (zwykle drobnica) jest sprzedawana także klientom detalicznym, w celach opałowych.

A kto sprzedaje drewno za granicę? Kontrahenci krajowi, przepisy nie zabraniają odsprzedawać drewna dalej.

Jakie drzewa się wycina?

Wycina się drzewa dojrzałe, około stuletnie. Nasze lasy palędzko – zakrzewskie są już dojrzałe i nadawały by się do wycinki. Gdy las się zbytnio zestarzeje, drzewostan jest bardziej narażony na choroby i osłabienie drzew. Wycinanie drzew jest niezbędne z punktu widzenia zdrowia lasu.

Drewno pozyskane z wycinki już osłabionych drzew, obumarłych bądź chorych ma dużo niższą wartość, niż drzew zdrowych.

Drzewa, które są chore należy usunąć, aby choroby nie rozprzestrzeniały się dalej.

Najbardziej wrażliwymi gatunkami na globalny wzrost temperatury i jego następstwa są: sosna zwyczajna, świerk pospolity, modrzew europejski i brzoza brodawkowata. Te gatunki zajmują dziś 75% powierzchni lasów w Polsce. Według ekspertów Polskiej Akademii Nauk drzewostany złożone właśnie z gatunków wrażliwych będą zamierać. Nie oznacza to jednak wylesiania, a radykalną zmianę szaty roślinnej. Do lasów będą wprowadzane inne gatunki drzew, bardziej odpornych np. dęby, buki, lipy czy klony.

Wybrane wylesienia z ostatnich 15 lat

2009 – 2017 – budowa Zachodniej Obwodnicy Poznania (S11 i S5) – ponad 44 ha;
2021 – Budowa linii elektroenergetycznej 400 kV Plewiska – Baczyna – ponad 12 ha
2021 – 2022 – budowa odwiertu PGNiG (Sierosław 2H) – prawie 4 ha.

W najbliższym czasie jedynym znaczącym uszczupleniem naszego lasu będzie wycinka pod budowę ścieżki rowerowej do Sierosławia w ciągu DK 307 (Bukowska).

Polityka naszego Nadleśnictwa jest jasna – chronić lasy. Uwierzcie mi, że w Nadleśnictwie Konstantynowo się na tym znają, a z informacji jakie uzyskałam z różnych źródeł, nie są to puste słowa.

Jak hoduje się las?

W 2023 roku Nadleśnictwo Konstantynowo przeznaczono ponad 3,3 mln zł na koszty hodowli lasów.

Składają się na to między innymi koszty szkółki leśnej; odnowień; działań pielęgnacyjnych; zalesień czy pielęgnacji gleby, upraw, młodników.

Wydawać by się mogło, że zasadzony las sam rośnie. Abyśmy jednak mogli podziwiać go w dobrym stanie nieustannie prowadzone są zabiegi pielęgnacyjne. We wczesnej fazie następuje tzw. czyszczenie wczesne, czyli między innymi usuwanie chwastów, wadliwych przyrostów, niepożądanych roślin,  czy drzewek chorych. W kolejnej fazie zabiegi prowadzone są na drzewach gdy stykają się koronami. Wówczas drzewostan jest prześwietlany, usuwana jest część roślin.
Kolejna jest trzebież wczesna, wtedy trwa już intensywny przyrost w górę, drzewa mają nawet 15 metrów wysokości, średnicę do 20 centymetrów i wiek 20 - 40 lat.

Wówczas selekcjonowane są te drzewa, które mają dorosnąć do setki. Celem tej wycinki jest polepszenie stabilności drzewostanu. W kolejnych latach kontynuowane są wycinki pielęgnacyjne przy zachowaniu najmocniejszych drzew.

***

Poniższy materiał powstał na podstawie spotkania w siedzibie Nadleśnictwa Konstantynowo w dniu 24 stycznia br. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Nadleśnictwa oraz Krzysztof Kołodziejczyk, Monika Danielewicz oraz Agnieszka Wilczyńska.